ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΣΕ ΚΟΛΥΜΒΗΤΙΚΕΣ ΔΕΞΑΜΕΝΕΣ - ΚΕΕΛΠΝΟ

Ατυχήματα σε Κολυμβητικές Δεξαμενές

Πηγή: ΚΕΕΛΠΝΟ

Στάθης Αβραμίδης, PhD
Συνεργάτης, ΚΕΔΥ-ΚΕΕΛΠΝΟ
Επισκέπτης Ερευνητής, Leeds Metropolitan University

Με βάση ένα σύγχρονο μύθο η κολυμβητική δεξαμενή είναι μικρογραφία της θάλασσας και για αυτό η χρήση της είναι απολύτως ασφαλής. Είναι όμως; Το παρόν άρθρο καταρρίπτει αυτή τη «φαντασίωση ασφάλειας», ρίχνει φως στα ατυχήματα που πραγματοποιούνται στις κολυμβητικές δεξαμενές και τον ρόλο των εμπλεκόμενων ατόμων και οργανισμών στην προάσπιση της δημόσιας υγείας.

Συχνά Ατυχήματα σε Κολυμβητικές Δεξαμενές

Ο λουτρικός χώρος της κολυμβητικής δεξαμενής περιλαμβάνει τις πισίνες, spa, jacuzzi και τα υδροψυχαγωγικά πάρκα (waterparks) με τις νεροτσουλήθρες και άλλες κατασκευές με θέμα το νερό. Όλοι αυτοί οι χώροι μπορούν να φιλοξενήσουν ένα πλήθος ατυχημάτων. Τέτοια ατυχήματα είναι ο πνιγμός, εξάρθρωση άνω/κάτω άκρων, κρίση επιληψίας, υπογλυκαιμικά επεισόδια, καρδιακή προσβολή, λιποθυμία, ηλιακό έγκαυμα, υποθερμία ή θερμοπληξία, κάταγμα αυχένα της σπονδυλικής στήλης από κακή βουτιά, εκδορές, ρινορραγία και απώλεια δοντιών έπειτα από πτώση στο έδαφος ή ανατροπή του σωσιβίου μέσα στη νεροτσουλήθρα.

Κάθε χρόνο τα ατυχήματα στην Ελλάδα δεν είναι λίγα. Παρόλο που τα θανατηφόρα περιστατικά μπορεί να είναι μόνο μερικές δεκάδες, αντίθετα, τα μη θανατηφόρα περιστατικά (που συνήθως δεν καταγράφονται) αριθμούν σε αρκετές χιλιάδες. Αυτό έχει ως συνέπεια την υποτίμηση του προβλήματος και τη διαιώνισή του, αφού καμία μέριμνα δεν λαμβάνεται. Η θεσμοθετημένη λοιπόν πρόληψη, διάσωση και φροντίδα είναι ουσιώδης και αναγκαία.

Πρόληψη

Η πρόληψη ατυχημάτων στο νερό είναι μια εξίσωση που αποτελείται από το λουόμενο, το ναυαγοσώστη και την πολιτεία.

Ο λουόμενος πρέπει να τηρεί μια σειρά κανόνων ασφαλείας. Πιο συγκεκριμένα, δεν πρέπει να κολυμπάει ποτέ μόνος και όχι νωρίτερα από 3 ώρες μετά το φαγητό, να μην κάνει επικίνδυνα παιχνίδια κοντά σε άλλους λουόμενους (κράτημα της αναπνοής κάτω από το νερό, καβαλαρίες, μπάλα κτλ), να προστατεύεται από τον ήλιο με αντηλιακό, καπέλο, μπλούζα και άφθονα υγρά, να μην κάνει βουτιά με το κεφάλι σε ρηχά νερά και να επιβλέπει (αν είναι γονιός/συνοδός) μικρά παιδιά σε κοντινή απόσταση χωρίς να στηρίζει αποκλειστικά την ασφάλειά τους στην παρουσία του ναυαγοσώστη ή τη χρήση σωσιβίου.

Ο ναυαγοσώστης πρέπει να τηρεί μια σειρά κανόνων ασφαλείας. Τηρεί με συνέπεια το ωράριο εργασίας του. Τηρεί επαγγελματική στάση και δεν γυρίζει ποτέ την πλάτη του στο νερό ακόμα και όταν αλλάζει βάρδια με τους συναδέλφους του. Τηρεί τους ισχύοντες κανόνες, μοντέλα και αλγόριθμους σχετικά με τον πνιγμό, άλλα ατυχήματα και την ανάνηψη. Ανανεώνει την ισχύ του διπλώματός του κάθε 2 χρόνια. Λειτουργεί κυρίως προληπτικά και λιγότερο κατασταλτικά. Διακατέχεται από ομαδικό πνεύμα. Έχει την ικανότητα να δρα αυτόνομα αλλά και ως μέρος της ομάδας με βάση την περίσταση. Έχει συναίσθηση της σημαντικής κοινωνικής και επαγγελματικής του αποστολής.

Η πολιτεία είναι υπεύθυνη κυρίως για τη νομοθετική και εκτελεστική της εξουσία καθώς και για την ανάθεση αρμοδιοτήτων σε οργανισμούς που τελούν υπό την αιγίδα της. Δυστυχώς δεν έχει προβεί σε μια εμπεριστατωμένη νομική θωράκιση της δημόσιας υγείας ώστε να αποτραπούν τα ατυχήματα των κολυμβητικών δεξαμενών στην Ελλάδα. Η δράση της έχει περιοριστεί έως σήμερα στην έκδοση της Υγειονομικής Διάταξης Κολυμβητικών Δεξαμενών ΓΔΥ2 οικ. 6955306-06-2006 που χρήζει επικαιροποίησης.

Στο ΚΕΕΛΠΝΟ ανατέθηκε σημαντικός ρόλος στο πλαίσιο του «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τα Ατυχήματα 2008-2012» (Υπουργείο Υγείας 2008), μια που ως ατύχημα νοείται και ο πνιγμός (σελ. 17). Με βάση αυτό, την περίοδο 2009-2013, το ΚΕΕΛΠΝΟ έχει πραγματοποιήσει συγκεκριμένες δράσεις για τη μείωση των ατυχημάτων στο νερό. Συγκεκριμένα, υλοποίησε το πρόγραμμα «Υγιεινή, Ασφάλεια και Διάσωση στο Νερό» σε κολυμβητήρια, κατασκηνώσεις και σχολεία επιμορφώνοντας χιλιάδες άτομα. Κατασκεύασε ιστορικό ντοκιμαντέρ για τη ναυαγοσωστική και τηλεοπτικό κοινωνικό μήνυμα για τον πνιγμό που προβλήθηκε στην Ελληνική τηλεόραση με άδεια από το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Πραγματοποίησε περισσότερες από 30 τηλεοπτικές εμφανίσεις (συμπεριλαμβανομένης της τηλεοπτικής στήλης «Πρόληψη & Διάσωση») για την ευαισθητοποίηση του κόσμου σε θέματα υγιεινής στα κολυμβητήρια, κολύμβησης, πρόληψης ατυχημάτων και διάσωσης στο νερό. Συνδιοργάνωσε 7 ημερίδες και διεθνή συνεδρία σε Ελλάδα/εξωτερικό. Δημοσίευσε 18 ερευνητικές εργασίες και 41 επιστημονικές ανακοινώσεις σε Ελληνικά, διεθνή και παγκόσμια συνέδρια. Επιμελήθηκε 4 βιβλία επιστημονικών εργασιών σε διεθνή συνέδρια, δημοσίευσε 2 και εκπονεί άλλα 4 βιβλία. Συνεργάστηκε/συντόνισε ή προσέφερε τεχνογνωσία σε σειρά φορέων σε Ελλάδα/εξωτερικό. Δημιούργησε το ενημερωτικό φυλλάδιο «Αγαπώ το Νερό- Προστατεύω τον Εαυτό μου». Απέσπασε 15 ατομικές/ομαδικές διακρίσεις από Ελληνικούς/Διεθνείς φορείς. Προσφέρει διαδραστική εκπαίδευση άνευ διδασκάλου (e-learning), με την ανάρτηση πληροφοριών για την πρόληψη, διάσωση και φροντίδα ατυχημάτων στο νερό και τη λήψη βεβαίωσης κατανόησης από τον χρήστη που θα διαβάσει και απαντήσει επιτυχώς σε σχετικό ερωτηματολόγιο πολλαπλών επιλογών (στο ευρετήριο της κεντρικής σελίδας www.keelpno.gr, πάτησε το γράμμα «Ν», και στην συνέχεια «Νερό (Πρόληψη Ατυχημάτων)». Τέλος, στα πλαίσια του ρόλου του για την προστασία της δημόσιας υγείας στο νερό, το ΚΕΕΛΠΝΟ έχει συντάξει το προσχέδιο προεδρικού διατάγματος με τίτλο «Πρόληψη, Διάσωση και Φροντίδα Ατυχημάτων στο Νερό» που προβλέπει τον καθορισμό των προϋποθέσεων ίδρυσης σχολών ναυαγοσωστικής και της λειτουργίας των λουτρικών χώρων.

Διάσωση – Φροντίδα

Όπως και στην πρόληψη, τη στιγμή της επείγουσας κατάστασης, απαιτείται η λήψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών από κάθε εμπλεκόμενο μέρος.

Ο λουόμενος, μόλις διαπιστώσει ότι κάποιος κινδυνεύει, πρέπει αμέσως να ειδοποιήσει τον ναυαγοσώστη. Αν του ζητηθεί, προσφέρει την βοήθειά του εκτελώντας τις εντολές που θα του δοθούν (π.χ. φεύγει για να ειδοποιήσει τηλεφωνικά το ΕΚΑΒ, να φέρει το φαρμακείο από το ιατρείο των εγκαταστάσεων, να καθοδηγήσει το ασθενοφόρο προς το σημείο του συμβάντος κτλ). Επιχειρεί να σώσει κάποιον μόνο αν είναι απολύτως βέβαιος ότι δεν κινδυνεύει ο ίδιος.

Ο ναυαγοσώστης, φροντίζει για την εφαρμογή του σχεδίου επείγουσας δράσης της λουτρικής εγκατάστασης. Επεμβαίνει μόνος, με τη βοήθεια άλλων συναδέλφων ή φροντίζει ακόμα και για την αξιοποίηση λουομένων με σκοπό τη σωτηρία του πάσχοντα στο νερό και την ταχεία/ασφαλή έξοδό του από αυτό για την παροχή φροντίδας (πρώτη βοήθεια, διακομιδή κτλ).