Μύθοι και αλήθειες για τη Λεϊσμανίαση
Πηγή: ΚΕΕΛΠΝΟ
Μαρία Αντωνίου, Επίκουρη Καθηγητρια Παρασιτολογίας,
Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ιατρική Σχολή
ΜΥΘΟΣ:
Η λεϊσμανίαση δεν αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για την Ελλάδα
ΑΛΗΘΕΙΑ:
Η λεϊσμανίαση αποτελεί σοβαρό πρόβλημα δημόσιας υγείας για την Ελλάδα, κυρίως η σπλαχνική μορφή, που είναι θανατηφόρα αν δε δοθεί θεραπεία.
ΜΥΘΟΣ:
Ο άνθρωπος μολύνεται από Λεϊσμάνια μόνο μετά από τσίμπημα σκνίπας μολυσμένης από άλλον άνθρωπο.
ΑΛΗΘΕΙΑ:
Η νόσος λεϊσμανίαση στην Ελλάδα έχει δύο μορφές. Τη σπλαχνική λεϊσμανίαση (ΣΛ), η οποία απαντάται σε όλα τα διαμερίσματα της χώρας και η οποία είναι ζωονόσος (η σκνίπα μολύνεται ΜΟΝΟ από μολυσμένα σκυλιά ή ασθενείς HIV θετικούς) και τη δερματική λεϊσμανίαση (ΔΛ), που απαντάται στην Κρήτη και στα νησιά του Ιονίου κυρίως και η οποία είναι ανθρωπονόσος (η σκνίπα σε αυτήν την περίπτωση πράγματι μολύνεται από μολυσμένους ανθρώπους).
ΜΥΘΟΣ:
Όλοι κινδυνεύουμε από λεϊσμανίαση.
ΑΛΗΘΕΙΑ:
Όλοι κινδυνεύουμε από ΔΛ αν βρισκόμαστε σε ενδημική περιοχή. Όμως, για να αναπτύξουμε ΣΛ πρέπει να παρουσιάζουμε ανοσοκαταστολή. Ακόμα και ήπια ανοσοκαταστολή μπορεί να επιτρέψει στο ευκαιριακό παράσιτο Λεϊσμάνια να εκδηλώσει τη νόσο (μικρή/μεγάλη ηλικία, κακή διατροφή, ψυχολογικό στρες). Ασθενείς με AIDS μπορεί να μολυνθούν από όλα τα είδη του παράσιτου και τη θεραπεία συχνά ακολουθεί αναζωπύρωση.
ΜΥΘΟΣ:
Τα σκυλιά δεν σχετίζονται με τη νόσο στον άνθρωπο.
ΑΛΗΘΕΙΑ:
Στην περίπτωση της ΣΛ, ο αριθμός μολυσμένων ατόμων σε μια περιοχή σχετίζεται άμεσα με τον αριθμό των μολυσμένων σκυλιών (παρακαταθήκη του παράσιτου στη φύση). Σκυλιά χωρίς συμπτώματα μπορεί να είναι μολυσμένα και μολυσματικά για τις σκνίπες. Τα σκυλιά δεν εμπλέκονται στην επιδημιολογική αλυσίδα της ΔΛ.
ΜΥΘΟΣ:
Υπάρχει εμβόλιο για τη λεϊσμανίαση.
ΑΛΗΘΕΙΑ:
Σήμερα, υπάρχει ένα εμβόλιο στην αγορά για την πρόληψη της λεϊσμανίασης στο σκύλο. Για την επιτυχία του εμβολίου, πριν εμβολιαστεί το ζώο πρέπει ο κτηνίατρος να επιβεβαιώσει, εργαστηριακά, ότι το σκυλί δεν έχει ήδη έρθει σε επαφή με το παράσιτο.
ΜΥΘΟΣ:
Μόνο τα αδέσποτα σκυλιά μεταδίδουν το παράσιτο στις σκνίπες.
ΑΛΗΘΕΙΑ:
Κάθε μολυσμένο σκυλί μπορεί να μολύνει σκνίπες με Λεϊσμάνια. Μια και οι σκνίπες ταξιδεύουν μέχρι 500 μέτρα από το μέρος όπου ξεκουράζονται, μπορούν να μολύνουν γειτονικά σκυλιά και ανθρώπους. Τα αδέσποτα σκυλιά μπορεί να μολυνθούν πιο εύκολα μια και δεν έχουν την προστασία με εντομοαπωθητικά που έχουν τα δεσποτιζόμενα σκυλιά (κολάρα, αμπούλες κτλ). Επίσης, το ανοσοποιητικό τους σύστημα μπορεί να μην είναι επαρκές, αν η διατροφή και οι συνθήκες υγιεινής τους δεν είναι ικανοποιητικά.
ΜΥΘΟΣ:
Οι σκνίπες είναι κουνούπια.
ΑΛΗΘΕΙΑ:
Οι σκνίπες (Phlebotomus spp.) είναι έντομα πιο μικρά σε μέγεθος από τα κουνούπια, ξανθά, τριχωτά και αθόρυβα. Δεν τα αντιλαμβάνεσαι όταν σε πλησιάσουν, αλλά το τσίμπημά τους είναι πολύ επώδυνο σε σχέση με αυτό του κουνουπιού. Οι σκνίπες, σε αντίθεση με τα κουνούπια, δε χρειάζονται νερό για να επιβιώσουν. Γεννούν τα αυγά τους σε οργανική ύλη που βρίσκεται σε αποσύνθεση, σε προστατευμένα από το φως, τον άνεμο και τη βροχή μέρη. Τα θηλυκά μόνο χρειάζονται γεύμα αίματος, για να γεννήσουν τα αυγά τους. Τρέφονται το βράδυ.
ΜΥΘΟΣ:
Όλα τα είδη σκνιπών μεταδίδουν όλα τα είδη Λεϊσμάνια.
ΑΛΗΘΕΙΑ:
Παγκοσμίως, υπάρχουν 700 διαφορετικά είδη σκνιπών, από τα οποία 60 μπορούν να διαβιβάσουν είδη του παράσιτου Λεϊσμάνια. Στην Ελλάδα απαντώνται 13 διαφορετικά είδη, 6 από τα οποία μπορούν να μεταδώσουν τα είδη Λεϊσμάνια που υπάρχουν στην Ανατολική Μεσόγειο (Leishmania infantum, L. donovani, L. tropica, L. major). Από αυτά, 3 είδη μεταδίδουν τη ΣΛ στην Ελλάδα, που οφείλεται στην L. infantum, και 1 τη ΔΛ, που οφείλεται στην L. tropica.
