Σύγχρονοι και Ετερόχρονοι (Μετάχρονοι) Καρκίνοι [Synchronous and Metachronous Cancers]: An Update

Σύγχρονοι και Ετερόχρονοι (Μετάχρονοι) Καρκίνοι [Synchronous and Metachronous Cancers]: An Update

Subhashish Das^*
Department of Pathology, Sri Devaraj Urs University, India

^*Corresponding author: Subhashish Das, Department of Pathology, Sri Devaraj Urs Medical College, Sri Devaraj Urs University, Tamaka, Kolar, India

Published: 30 Jun, 2017
Cite this article as: Das S. Synchronous and Metachronous Cancers: An Update. Ann Clin Case Rep. 2017; 2: 1388.

Άρθρο Σύνταξης (Editorial)

Οι πολλαπλές πρωτοπαθείς κακοήθειες (Multiple Primary Malignancies - MPM) περιγράφηκαν για πρώτη φορά το 1879 από τον Billroth [1]. Τα νεοπλάσματα μπορεί να περιορίζονται σε ένα μόνο όργανο ή μπορεί να αφορούν πολλαπλά ξεχωριστά ανατομικά όργανα.

Η Βορειοαμερικανική Ένωση Κεντρικών Μητρώων Καρκίνου (NAACCR) ταξινομεί τα Πολλαπλά Πρωτοπαθή Νεοπλάσματα (MPM) σε δύο κατηγορίες:

(1) Σύγχρονα, στην οποία οι καρκίνοι εμφανίζονται ταυτόχρονα (ο ορισμός του προγράμματος επιδημιολογίας επιτήρησης και τελικών αποτελεσμάτων (SEER) είναι εντός δύο μηνών) και 

2) Μετάχρονα, στο οποίο οι καρκίνοι ακολουθούν διαδοχικά, δηλαδή με διαφορά άνω των έξι μηνών. [1].

Σύμφωνα με τα κριτήρια του Warren Gates, η διάγνωση των Πολλαπλών Πρωτοπαθών Νεοπλασμάτων  απαιτεί να πληρούνται τα ακόλουθα κριτήρια:

(α) κάθε όγκος πρέπει να παρουσιάζει μια σαφή εικόνα κακοήθειας

(β) κάθε όγκος πρέπει να είναι ιστολογικά διακριτός

(γ) η πιθανότητα ο ένας να είναι μετάσταση του άλλου πρέπει να έχει αποκλειστεί [2].

Οι μετα-αναλύσεις δείχνουν τη συχνότητα του δεύτερου πρωτοπαθούς όγκου (Second Primary Tumor - SPT) ως 3-5%, του τρίτου όγκου (TT) ως 0,5% και του τέταρτου όγκου (QT), ως 0,3%, σε διαφορετικά όργανα και με διαφορετική ιστογένεση.

Τα μετάχρονα πρωτοπαθή κακοήθη νεοπλάσματα γίνονται όλο και πιο συχνά λόγω της αύξησης του αριθμού των ηλικιωμένων που επιβιώνουν από καρκίνο, της μεγαλύτερης ευαισθητοποίησης και των βελτιωμένων διαγνωστικών εξετάσεων [3].

Η ακριβής παθοφυσιολογία για τα πολλαπλά πρωτοπαθή νεοπλάσματα παραμένει άγνωστη. Ωστόσο, έχουν πιθανολογηθεί ορισμένοι παράγοντες που περιλαμβάνουν τους συνηθισμένους επαγωγικούς παράγοντες καρκινογένεσης για εμφάνιση πολλαπλών καρκίνων σε μια εκτεθειμένη επιθηλιακή επιφάνεια, που ονομάζεται «πεδίο καρκινοποίησης» [ “field-cancerization” ] όπως φαίνεται στους όγκους κεφαλής - τραχήλου. Επιπλέον, άλλοι αιτιολογικοί παράγοντες περιλαμβάνουν την ιονίζουσα ακτινοβολία, την αύξηση στη διάδοση της μεταμόσχευσης οργάνων και την αυξανόμενη χρήση νεότερων θεραπευτικών μεθόδων όπως ο ορμονικός χειρισμός, οι θεραπείες στόχου, οι γενετικοί χειρισμοί και οι ανοσοτροποποιητές [4].

Σε μια μελέτη που διεξήχθη από τους Chakrabarti et al. [5] έχει αναφερθεί ότι σε διάστημα 2 ετών, εντοπίστηκαν 12 περιπτώσεις πολλαπλών πρωτοπαθών νεοπλασμάτων έναντι συνολικά 1255 περιπτώσεων καρκίνου. Από αυτές, πέντε περιπτώσεις ήταν σύγχρονες κακοήθειες και επτά ήταν μετάχρονες.

Η κεφαλή και ο τράχηλος ήταν η συχνότερη θέση του αρχικού κακοήθους νεοπλάσματος (νεόπλασμα δείκτης - index malignancy) με επτά περιπτώσεις, ακολουθούμενο από τον καρκίνο του μαστού με τρεις περιπτώσεις και στη συνέχεια να ακολουθούν οι γυναικολογικές κακοήθειες με δύο περιπτώσεις. Οι πιο συχνές θέσεις για δεύτερες πρωτοπαθείς κακοήθειες (Second Primary Malignancies - SPM) ήταν η κεφαλή και ο τράχηλος με (τέσσερις περιπτώσεις). Η αναλογία ανδρών προς γυναίκες ήταν 1:1,5 στη ομάδα των σύγχρονων πρωτοπαθών και 1:1,3 στη ομάδα των μετάχρονων πρωτοπαθών. Η διάμεση ηλικία εμφάνισης του πρωτοπαθούς όγκου ήταν 52 έτη και 6 μήνες. Το ηλικιακό εύρος για την εμφάνιση του δεύτερου πρωτοπαθούς νεοπλάσματος  ήταν 17-72 έτη με την υψηλότερη επίπτωση στην 6η δεκαετία της ζωής. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο σχετικός κίνδυνος για εμφάνιση δεύτερου πρωτοπαθούς νεοπλάσματος (SPM) κυμαίνεται από 1,08 έως 1,3. [6]  Τα δεύτερα πρωτοπαθή νεοπλάσματα συχνά χάνονται κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης και εντοπίζονται τυχαία. Η έλλειψη ευαισθητοποίησης σχετικά με τα δεύτερα πρωτοπαθή νεοπλάσματα έχει επίσης αποτρέψει τη διαμόρφωση πρωτοκόλλου προσυμπτωματικού ελέγχου στον πληθυσμό. [7].

Πολλαπλοί όγκοι που έχουν επιβεβαιωθεί παθολογοανατομικά τη στιγμή της παρουσίασης θα πρέπει να αξιολογούνται και να σταδιοποιούνται ως ανεξάρτητοι όγκοι. Το σχέδιο θεραπείας θα πρέπει να αποφασίζεται μετά τη σταδιοποίηση τόσο του πρωτοπαθούς όσο και του δευτερογενούς όγκου προκειμένου να επιτευχθεί η μέγιστη κλινική ανταπόκριση. Η σωστή συμβουλευτική και η κατανόηση του φορτίου της νόσου από τον ασθενή είναι πρωταρχικής σημασίας [8]. Το χειρουργήσιμο σύγχρονο δεύτερο πρωτοπαθές νεόπλασμα μπορεί να χειρουργηθεί στον ίδιο χρόνο με ελάχιστη νοσηρότητα και με καλύτερη επιβίωση και είναι λιγότερο επιβαρυντικό για τον ασθενή και το συγγενή του τόσο ψυχολογικά όσο και οικονομικά. Μια τακτική παρακολούθηση του ασθενούς από τον κλινικό ιατρό αυξάνει τις πιθανότητες έγκαιρης ανίχνευσης του μετάχρονου δεύτερου πρωτοπαθούς νεοπλάσματος (SPM) και διαμορφώνει το σχέδιο θεραπείας νωρίτερα με καλύτερη συνολική επιβίωση [9].
Η διαθεσιμότητα δεδομένων σχετικά με τη συχνότητα εμφάνισης Πολλαπλών Πρωτοπαθών Νεοπλασμάτων (MPM), ιδιαίτερα δε σε αναπτυσσόμενες χώρες είναι πολύ περιορισμένη και ως εκ τούτου απαιτούνται περαιτέρω μελέτες. Το SEER εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση με στόχο να καθορίσει και να αναπτύξει κατάλληλα και αξιόπιστα κριτήρια για τους σύγχρονους και μετάχρονους καρκίνους. Είναι επιτακτική ανάγκη ο ασθενής με πρωτοπαθείς κακοήθεις όγκους να παρακολουθείται διεξοδικά, στενά και τακτικά. Πρέπει να δοθεί έμφαση στη γενετική συμβουλευτική, την εκτίμηση κινδύνου, τον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου και τη χημειοθεραπεία. Πρέπει να σχεδιαστεί και να ενσωματωθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Ελέγχου κατάλληλη στρατηγική πρόληψης του καρκίνου με την κατάλληλη έμφαση στην εμφάνιση πολλαπλών σύγχρονων και μετάχρονων καρκίνων καθώς οι πολλαπλοί πρωτοπαθείς καρκίνοι έχουν μοναδική, βιολογική συμπεριφορά που απαιτεί ειδική διαγνωστική και θεραπευτική ερμηνεία.

 

References

1. SEER Program Code Manual, Third Edition. Bethesda (MD): National Cancer Institute. January 1998.
2. Warren S, Gates O. A survey of the literature and statistical study. Am J Cancer. 1932; 16: 1358-4142.
3. Bittorf B, Kessler H, Merkel S, Bruckl W, A Ballhausen WG, Hohenberger W, Günther K. Multiple primary malignancies: An epidemiological and pedigree analysis of 57 patients with atleast three tumours. Eur J Surg Onocl. 2001; 27: 302-313.
4. Braakhuis BJ, Tabor MP, Leemans CR, van der Waal l, Snow GB, Brakenhoff RH. Second primary tumors and field cancerization in oral and oropharyngeal cancer: Molecular techniques provide new insights and definitions. Head Neck. 2002; 24: 198-206.
5. Chakrabarti S, Chakrabatri PR, Desai SM, Agarwal D, Mehta DY, Somanath S. Spectrum of second primary malignant neoplasms in central India: case series from a tertiary care centre. Niger Postgard Med J. 2015; 22: 233-236.
6. Curtiz RE, Freedom DM, Ron E, Ries LA, Hacker DG, Edwards BK, et al. New malignancies among cancer survivors: SEER Cancer Registries, 1973-2000. NIH Publ: National Cancer Institute; 2006.
7. Buchler T, Kubankova P, Boublikova L, Donatova Z, Foldyna M, Kanakova J, et al. Detection of second malignancies during long-term follow-up of testicular cancer survivors. Cancer. 2011; 117: 4212-4218.
8. Morris LG, Sikora AG, Hayes RB, Patel SG, Ganly I. Anatomic sites at elevated risk of second primary cancer after an index head and neck cancer. Cancer Causes Control. 2011; 22: 671-679.
9. Shin DW, Kim YW, Oh JH, Kim SW, Chung KW, Lee WY, et al. Knowledge, attitudes, risk perception, and cancer screening behaviors among cancer survivors. Cancer. 2011; 117: 3850-3859.