ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ # 02 - ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΥΡΙΑ

ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΡΙΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΓΝΩΣΗΣ # 02 - ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΥΡΙΑ

Πηγή: Κατευθυντήριες Οδηγίες για τη Διάγνωση και την Εμπειρική Θεραπεία των Λοιμώξεων - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΟΙΜΩΞΕΩΝ - ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ (ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ.) - ΑΘΗΝΑ 2007

ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΗ ΜΙΚΡΟΒΙΟΥΡΙΑ
Ως ασυμπτωματική μικροβιουρία ορίζεται η παρουσία σημαντικού αριθμού μικροβίων στα ούρα, (> ή = 100.000 cfu/ml) σε ασθενείς χωρίς κλινικά συμπτώματα ή σημεία λοίμωξης.
Η συχνότητα εμφάνισης της ποικίλλει ανάλογα με την ηλικία των ασθενών, το φύλο και την παρουσία ή όχι λειτουργικών ή ανατομικών ανωμαλιών του ουροποιητικού συστήματος.
Στον Πίνακα που ακολουθεί αναφέρονται τα ποσοστά της επίπτωσης της ασυμπτωματικής μικροβιουρίας σε διάφορες ομάδες ασθενών (CID, 2005;40:643-54).

• Υγιείς γυναίκες, πριν την εμμηνόπαυση (1-5%)
• Έγκυες γυναίκες (1.9% - 9.5%)
• Γυναίκες ηλικίας 50 - 70 ετών (2.8% - 8.6%)
• Διαβητικοί ασθενείς - Γυναίκες (9% - 27%)
• Διαβητικοί ασθενείς - Άνδρες (0.7% - 11%)
• Υπερήλικες, άνω των 70 ετών - Γυναίκες (10.8% - 16%)
• Υπερήλικες, άνω των 70 ετών - Άνδρες (3.6% - 19%)
• Υπερήλικες, ιδρυματικοί ασθενείς - Γυναίκες (25% - 50%)
• Υπερήλικες, ιδρυματικοί ασθενείς - Άνδρες (15% - 40%)
• Ασθενείς με βλάβες του νωτιαίου μυελού και διακοπτόμενους καθετηριασμούς (23% - 89%)
• Ασθενείς υπό αιμοκάθαρση (28%)
• Ασθενείς με Βραχυχρόνιο Καθετηριασμό κύστης (9% - 23%)
• Ασθενείς με Μακροχρόνιο Καθετηριασμό κύστης (100%)

Ο καθετηριασμός της ουροδόχου κύστης είναι ο σημαντικότερος προδιαθεσικός παράγοντας ανάπτυξης ασυμπτωματικής μικροβιουρίας. Στους νοσοκομειακούς ασθενείς που φέρουν καθετήρα συνδεδεμένο με ανοικτό σύστημα συλλογής ούρων, η συχνότητα της ασυμπτωματικής μικροβιουρίας ανέρχεται στο 100% των ασθενών σε διάστημα 3 - 4 ημερών. Οι μικροοργανισμοί που απομονώνονται συχνότερα στους ασθενείς που φέρουν καθετήρα κύστεως είναι οι Escherichia coli, Klebsiella, Proteus, Enterococcus, Enterobacter, Pseudomonas, Serratia και η Candida.
Οι περισσότεροι από αυτούς είναι μέρος της μικροβιακής χλωρίδας του εντέρου η οποία αποικίζει το πρόσθιο τμήμα της ουρήθρας.
Η διάγνωση της ασυμπτωματικής μικρουβιουρίας βασίζεται στην απουσία συμπτωμάτων ενεργού λοίμωξης του ουροποιητικού συστήματος και στην καλλιέργεια ούρων.
Σε ασυμπτωματικές γυναίκες, δυο διαδοχικές θετικές καλλιέργειες ούρων με μεσοδιάστημα 24 ωρών χωρίς πυουρία και αριθμό αποικιών πάνω ή ίσο με 100.000 cfu/ml θέτουν την διάγνωση.
Στους άνδρες, μια θετική καλλιέργεια ούρων με ανάπτυξη μικροβίου πάνω από 100.000 cfu/ml αρκεί για να θέσει την διάγνωση.
Σε ασθενείς που φέρουν καθετήρα κύστεως για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα, η λήψη του δείγματος των ούρων για καλλιέργεια, θα πρέπει απαραίτητα να γίνεται με παρακέντηση του καθετήρα, μετά από σχολαστική αντισηψία του σημείου παρακέντησης και όχι από το στόμιο του καθετήρα.
Η παρουσία πυοσφαιρίων, με ή χωρίς αιματουρία, λαμβάνεται υπ' όψη, αλλά δεν θέτει υποχρεωτικά τη διάγνωση ενεργού λοίμωξης.
Η ασυμπτωματική μικροβιουρία σε ασθενείς που φέρουν μόνιμο καθετήρα κύστεως δεν απαιτεί  θεραπεία. παρά μόνο σε περιπτώσεις όπου αναπτύσσεται συμπτωματική λοίμωξη του ουροποιητικού π.χ. κυστίτιδα ή πυελονεφρίτιδα.
Επίσης, η ασυμπτωματική μικροβιουρία σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, ηλικιωμένους άνδρες και γυναίκες, και σε ιδρυματικούς ασθενείς δεν απαιτεί θεραπεία, διότι δεν έχει βρεθεί ότι με τη θεραπεία ελαττώνεται η ανάπτυξη ενεργού λοίμωξης ή ότι προλαμβάνεται η επανάληψη μιας νέας ασυμπτωματικής μικροβιουρίας. Επιπρόσθετα, δεν έχει αποδειχθεί ότι η ασυμπτωματική μικροβιουρία συνδέεται με μακροχρόνιες επιπλοκές, όπως η αρτηριακή υπέρταση, η χρόνια πυελονεφρίτιδα ή η ελάττωση της επιβίωσης των υπερηλίκων. Η προσπάθεια αποστείρωσης των ούρων με χορήγηση αντιβιοτικών σε επαναλαμβανόμενα σχήματα δεν επιτυγχάνει την αποστείρωση, αλλά αντίθετα οδηγεί στην ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβίων.
Οι ενδείξεις θεραπείας της ασυμπτωματικής μικροβιουρίας περιορίζονται μόνο στις παρακάτω περιπτώσεις:
Α] Έγκυες γυναίκες
Β] Ανοσοκατασταλμένοι ασθενείς
Γ] Ασθενείς με ουρολογικές διαταραχές, οι οποίοι πρόκειται να υπβληθούν σε διουρηθρική προστατεκτομή ή άλλη τραυματική χειρουργική επέμβαση στο ουροποιητικό σύστημα.
Σε αυτή την περίπτωση, η χορήγηση των αντιβιοτικών πρέπει να γίνεται 48 ώρες πριν την επέμβαση και να διακόπτεται 5-7 μέρες μετά την επέμβαση. Το είδος των αντιβιοτικών καθορίζεται από τις ευαισθησίες του μικροβίου σε αυτά, όπως προκύπτει από το αντιβιόγραμμα.
Για τους ασθενείς που φέρουν καθετήρα κύστεως για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα σημασία έχει μόνο η φροντίδα του καθετήρα για την αποφυγή των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος όπως αυτή περιγράφεται κατατέρω.

Μέτρα πρόληψης λοίμωξης του ουροποιητικού συστήματος σε ασθενείς με καθετήρα κύστεως:

1. Αποφυγή άσκοπου καθετηριασμού
2. Τοποθέτηση του ουροκαθετήρα με όλους του κανόνες ασηψίας (καθαρισμός και αντισηψία του έξω στόμιου της ουρήθρας, πλύσιμο και αντισηψία των χεριών και χρήση αποστειρωμένων γαντιών για την εφαρμογή του καθετήρα).
3. Χρήση κλειστού συστήματος παροχέτευσης των ούρων
4. Καθημερινή περιποίηση του έξω στομίου της ουρήθρας σε σωστό πλύσιμο και αντισηπτικό
5. Όχι χρήση αντιβιοτικών για προφύλαξη είτε τοπικά είτε συστηματικά λόγω τοποθέτησης του καθετήρα
6. Αφαίρεση του καθετήρα το συντομότερο δυαντό (κατά προτίμηση στις πρώτες πέντε μέρες)